Мукъаниг мерала хилар гойтуш цун тӏехьа "н" дуьллу:
I. Хандешан цхьа дешдакъа бен дацахь, тӏехьа "н" дилла. Хандош тӏехьа дешдакъош тӏе а кхеташ шорлуш хилахь, "н" охьадожаде; хьалха тӏе а кхеташ шорлуш хилахь, "н" дилла.
дош | хьалха шордар | тӏехьа шордар |
---|---|---|
дан |
хьаладан |
дадала |
тан |
дӏатан |
тадала |
хьен |
дӏахьен |
хьедала |
ган |
дӏаган |
гадала |
II. Мухалдешан цхьа дешдакъа бен дацахь, тӏехьа "н" дилла. Мухалдош тӏехьа дешдакъош тӏе а кхеташ шорлуш хилахь, "н" охьадожаде; хьалха тӏе а кхеташ шорлуш хилахь, "н" дилла.
дош | хьалха шордар | тӏехьа шордар |
---|---|---|
кӏон |
чамкӏон |
кӏочу |
цӏен |
босцӏен |
цӏечу |
кӏайн |
боскӏайн |
кӏайчу |
бен |
III. Хандеша карарчу хенахь диллина цхьа дешдакъа бен дацахь (чеккхенехь [i̯e] йа [u̯o] долуш), цунах схьадаьлла ардамдаш тӏехьа "н" дилла. Ардамдош тӏехьа дешдакъош тӏе а кхеташ шорлуш хилахь, "н" охьадожаде; хьалха тӏе а кхеташ шорлуш хилахь, "н" дилла.
дош | хьалха шордар | тӏехьа шордар |
---|---|---|
гӏун |
дӏагӏун |
гӏучу |
хьун |
дӏахьун |
хьучу |
гун |
дӏагун |
гучу |
ден |
хьаладен |
дечу |
лен |
лечу |
|
лун |
дӏалун |
лучу |
IV. Доланиг дожаран чаккхенашкахь: "-н", "-ан", "-ин", "-ун", "-ен".
дош | хьалха шордар | тӏехьа шордар |
---|---|---|
ден |
мехкден |
дечух |
ненан |
неначух |
|
кӏентан |
кӏентачух |
|
белхалочун |
белхалочалла |
|
къонахчун |
къонахчалла |
|
воккхахчун |
воккхахчалла |
Тӏеалар: Йуккъе дакъалг хӏоттарца шорделла дош декъалахь, охьадожийна долу "н" йуханехьа дуьллуш дац.
дош | декъар |
---|---|
дадала |
да ца дала |
тадала |
та ца дала |
хьедала |
хье ца дала |
ледан |
ле ца дан |